Hala warsztatowa to potoczne określenie pomieszczenia lub budynku, w którym realizowane są procesy remontowe, naprawcze, usługowe lub pomocnicze dla produkcji głównej. Nazwa ta służy do przedstawienia zarówno warsztatu samochodowego, szewskiego, jak i prowadzącego obróbkę mechaniczną. Warsztat może mieć kilka, ale również kilkadziesiąt metrów kwadratowych powierzchni. Dlatego należy różnicować wymagania, jakie stawiają oświetleniu normy i przepisy prawne oraz dostosować je ze względu na prowadzoną w hali warsztatowej działalność.
Gdzie zapisane są parametry, jakie musi spełniać hala warsztatowa?
Ogólnymi przepisami prawa, mówiącymi o konieczności właściwego doświetlenia stanowiska pracy są: Kodeks Pracy oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Nie regulują one w sposób dokładny kwestii oświetlenia, przywołują jednak ogólne wymagania zapewnienia przez pracodawcę właściwych warunków pracy. Celem szczegółowego stwierdzenia, jak należy wyposażyć halę warsztatową, trzeba zajrzeć do dokumentów normalizacyjnych.
Natężenie światła na stanowisku pracy w hali warsztatowej reguluje norma PN-EN 12464-1 „Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy – Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”. Jest to obszerny, liczący 119 stron dokument, określający poszczególne parametry oświetlenia w różnych warunkach pracy. Między innymi przy pracach, które odbywają się w hali warsztatowej.
Przykładowe parametry dla prac prowadzonych na warsztatach:
- oświetlenie ogólne w warsztacie samochodowym – 200 luksów;
- oświetlenie podczas prac lakierniczych – 750 luksów;
- oświetlenie miejscowe przy obsłudze tokarki zgrubnej – 300 luksów;
- oświetlenie miejscowe przy obsłudze tokarki dokładnej – 500 luksów.
Jak widać na powyższych przykładach, nie ma jednego uniwersalnego wzoru oświetlenia dla wszystkich hal warsztatowych. Sposób doświetlania stanowiska pracy będzie różnił się nie tylko ze względu na charakter wykonywanych czynności, ale również na stosowany park maszynowy, a nawet technologię i jakość wykonania. Interesuje Cię tematyka oświetlenia hali produkcyjnej? Wszystkie niezbędne informacje znajdziesz w naszym artykule zatytułowanym: “Jakie lampy na halę produkcyjną wybrać?”, do którego serdecznie zapraszamy.
Na co należy zwracać uwagę podczas doboru oświetlenia na hali warsztatowej?
Oświetlenie hali warsztatowej dzieli się na:
- ogólne,
- miejscowe,
- integralne.
Oświetlenie hali warsztatowej ogólne jest rozłożone równomiernie po całym pomieszczeniu. Najkorzystniejsze jest światło naturalne, a pracodawca, w miarę możliwości powinien zapewnić je poprzez zastosowanie szyb, lukarn itp. Oświetlenie sztuczne powinno stanowić jego uzupełnienie. To źródło świata najczęściej nie jest wystarczające, zwłaszcza przy precyzyjnych pracach, maszynach lub stołach warsztatowych. Dlatego jego uzupełnieniem jest oświetlenie miejscowe.
W zależności od prowadzonej działalności zgodnie z przytoczoną już normą do poszczególnych stanowisk pracy dobiera się adekwatne oświetlenie miejscowe. Powinno ono skupiać się na obszarze roboczym, nie może powodować nadmiernej ekspozycji na pracownika lub go oślepiać. Oświetlenie miejscowe jest włączane przez obsługującego stanowisko pracy w zależności od potrzeby i może być przenośne lub umocowane przez pracodawcę na stałe. Przykładem takiego oświetlenia może być: lampa liniowa, doświetlająca stół monterski (włączana przy wykonywaniu precyzyjnych prac) lub przenośna latarka inspekcyjna, po którą chętnie sięgnie mechanik samochodowy. Doskonałym i energooszczędnym rozwiązaniem będą również lampy High Bay, które posiadamy w swojej ofercie.
W oświetlenie integralne wyposażone są maszyny już na etapie ich produkcji, celem zapewnienia właściwego oświetlenia przestrzeni roboczej. Najczęściej oświetlenie takie spełnia parametry i normy, co jest poświadczone odpowiednim dokumentem. Celem eliminacji ludzkiej ingerencji załącza się automatycznie podczas pracy urządzenia.
Znaczenie prawidłowego oświetlenia na hali montażowej
Oświetlenie hali montażowej ma bezpośredni wpływ na pracę ludzi. Niedoświetlona lub nadmiernie rozjaśniona hala wpływa negatywnie na samopoczucie i koncentrację pracownika, powoduje zmęczenie i mniejsze zaangażowanie w pracę. Brak właściwego oświetlenia wymusza też na pracowniku samodzielne radzenie sobie z problemem i stosowanie niedozwolonych metod: włączanie niebezpiecznych i niedostosowanych opraw lub montowanie osłon. Wszystkie te czynniki przekładają się na spadek wydajności oraz częstsze popełnianie błędów a tym samym pogorszenie jakości. W ekstremalnych przypadkach mogą być również przyczyną wypadków przy pracy.
Badanie natężenia światła hali montażowej
Natężenie oświetlenia elektrycznego nie jest zaliczane do czynników szkodliwych a jedynie – uciążliwych. Badanie jego parametrów na zgodność z normą zaleca się wykonywać w momencie oddania pomieszczenia lub stanowiska pracy do użytku, lub po dokonaniu modernizacji, takich jak na przykład likwidacja okna lub zmiana rodzaju oświetlenia na hali. O pozostałych terminach decyduje pracodawca. Najczęściej badania natężenia oświetlenia przeprowadza się co pięć lat. Jest to historyczny czasokres, wynikający z nieaktualnej już normy, ale również – czasokres obligatoryjnych pomiarów elektrycznych na obiekcie, co jest okazją do przeprowadzenia ewentualnych usprawnień.
